اگر تحریم‌ها برداشته شود و گفتگوها به نتیجه برسد، دلار سیر نزولی خواهد داشت. بر اساس محاسبات و تئوری‌های برابری قدرت خرید یعنی ارتباط نرخ ارز و تورم که انجام شده است؛ پیش‌بینی می‌شود، دلار تا پایان سال ۱۴۰۰ به قیمت ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان برسد. مطمئناً نرخ دلار کمتر از ۲۳ هزار تومان نخواهد بود. در صورتی که تحریم‌ها برداشته نشود و نشست‌های برجامی به نتیجه نرسد، دلار بیش از ۳۱ هزار تومان خواهد بود.
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از بودجه توسط دولت فی نفسه کار درستی است و مقدار زیادی رانت‌خواری، فساد و انحراف منابع ارزی را از بین می‌برد اما باید به درستی اجرا شود تا تأثیرات بلندمدت بر اقتصاد داشته باشد. البته عامل اصلی که بر بازار ارز و قیمت دلار در ایران تأثیرگذار است، مسائل سیاسی و نتیجه نشست‌های برجامی است.
در خصوص بازار ارز ایران دو سناریو پیش رو داریم، اگر مذاکرات برجامی به نتیجه نرسد، راهکاری برای کنترل وضعیت موجود در بازار ارز وجود ندارد. آثار روانی نتیجه ماندن مذاکرات قیمت دلار را بالا می‌برد و تأثیر چشم‌گیری بر بازار ارز کشورمان دارد. از سویی منبع ارزی ایران نفت است و بی‌نتیجه ماندن برجام ماندگاری شرایط موجود را برای کشور رقم میزند.
سناریو دوم هم همان ریزش قیمت دلار تا ۲۳ هزار تومان بعد از توافق برجام است. راهکار مشخصی برای مدیریت و ثبات در کوتاه مدت نداریم. تنها راه حل تمرکز بر صادرات غیرنفتی است که این موضوع در بلندمدت جواب گوی اقتصاد کشور است و شرایط موجود را حل نمی‌کند. همچنین به خاطر مسائل اف ای تی اف چشم‌انداز مثبتی پیش روی کشور وجود ندارد.
نباید فراموش کنیم که اگر نشست‌ها و مذاکرات برجامی به نتیجه برسد، تازه اول راه هستیم و باید شرایط اقتصادی کشور به درستی مدیریت شود. باید در مسیر یکسان‌سازی نرخ ارز قدم برداریم و بعد از برداشته شدن تحریم‌ها همراه با برنامه‌ریزی یک ساله وضعیت اقتصادی کشور بهبود پیدا می‌کند.
* هوشنگ شجری – اقتصاددان
