سیاست‌های کلان جهانی همیشه در تحولات اقتصادی کشورها نقشی کلیدی دارند؛ اما تاثیر آن‌ها زمانی بیشتر می‌شود که یک قدرت اقتصادی مانند آمریکا تصمیم‌های سرنوشت‌سازی می‌گیرد.
وقتی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷ قدرت را در آمریکا به دست گرفت، بازارهای جهانی به‌سرعت واکنش نشان دادند. بر همین اساس سیاست‌های اقتصادی و دیپلماتیک او که بر اصل فشار حداکثری علیه ایران استوار بود، تاثیری بزرگ بر بازارهای داخلی ایران از جمله بورس تهران گذاشت.
تحریم‌های اقتصادی؛ بازی سختگیرانه‌ای که بورس را لرزاند
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که ترامپ در قبال ایران انجام داد، اعمال مجدد تحریم‌های اقتصادی بود. این تحریم‌ها نه‌تنها صادرات نفت ایران را کاهش داد، بلکه تبادلات مالی و بانکی کشور را نیز به چالش کشید. تاثیر مستقیم این محدودیت‌ها بر بورس ایران به‌صورت کاهش ارزش ریال، افزایش تورم و خروج سرمایه از بازار سرمایه نمایان شد.
با اجرای تحریم‌ها صادرات نفت ایران به پایین‌ترین سطح خود رسید و دسترسی به ارزهای خارجی محدود شد. این مساله بر درآمدهای دولت تاثیر شدیدی گذاشت و باعث شد که صنایع وابسته به منابع ارزی، با کمبود نقدینگی مواجه شوند. بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس که نیازمند واردات مواد اولیه بودند، با افزایش قیمت دلار هزینه‌های تولیدی آن‌ها افزایش یافت و در نتیجه سودآوری آن‌ها کاهش پیدا کرد.
در این بین برخی صنایع مانند پتروشیمی، فولاد و معدنی‌ها توانستند از این وضعیت به نفع خود استفاده کنند. رشد قیمت دلار باعث افزایش درآمدهای ریالی این شرکت‌ها شد و ارزش سهام آن‌ها را در بازار بورس افزایش داد. بنابراین تحریم‌ها اگرچه برای برخی از صنایع بحرانی بزرگ بود؛ اما برای برخی دیگر فرصتی طلایی به‌شمار می‌رفت که باعث رشد و جهش ارزش سهام آن‌ها شد.
افزایش نرخ ارز؛ بازی دو سر برد یا تهدیدی پنهان؟
یکی از مهم‌ترین تاثیرات تحریم‌ها، جهش ناگهانی نرخ ارز در ایران بود. با محدود شدن دسترسی ایران به دلار و کاهش عرضه ارز، نرخ دلار در مدت کوتاهی چندین برابر شد و از محدوده ۳۵۰۰ تومان به بالای ۳۰ هزار تومان رسید. این تغییر ناگهانی شوک بزرگی به بورس تهران وارد کرد.
در ابتدا افزایش قیمت دلار باعث شد که سرمایه‌گذاران از بازار سهام خارج شوند و به سمت بازارهای موازی مانند دلار، طلا و املاک حرکت کنند. این موضوع باعث کاهش ارزش بسیاری از سهم‌های بازار بورس شد و شاخص کل را با نوسانات شدیدی مواجه کرد. اما به‌مرور صنایع صادرات‌محور توانستند خود را با این تغییرات تطبیق دهند و حتی از آن سود ببرند. شرکت‌های فعال در حوزه پتروشیمی، فولاد و معدن که محصولات خود را به خارج از کشور صادر می‌کردند، به دلیل دریافت دلارهای گران‌تر سود بیشتری کسب کنند.
صنایعی که از افزایش نرخ ارز سود بردند
با افزایش نرخ ارز صنایع صادرات‌محور بیشترین منفعت را به دست آوردند. در صدر لیست این صنایع، پتروشیمی و فولاد قرار داشتند که با فروش محصولات خود در بازارهای بین‌المللی و دریافت ارز، سود ریالی قابل‌توجهی کسب کردند. ازآنجایی‌که این صنایع هزینه‌های داخلی دارند؛ اما درآمدشان به دلار یا یورو محاسبه می‌شود، افزایش قیمت ارز باعث شد که درآمد آن‌ها به ریال چندین برابر شود.
علاوه بر آن شرکت‌های معدنی و فلزی نیز با افزایش قیمت دلار، شاهد رشد ارزش محصولات صادراتی خود بودند. فروش سنگ‌آهن، مس، آلومینیوم و سایر مواد معدنی در بازارهای بین‌المللی به لطف افزایش نرخ ارز، به سودآوری این شرکت‌ها کمک کرد. در مجموع هر شرکتی که سهم بالایی از صادرات در درآمدهای خود داشت، توانست از نوسانات ارزی به نفع خود استفاده کرده و رشد چشمگیری را تجربه کند.
صنایعی که از افزایش نرخ ارز متضرر شدند
افزایش نرخ ارز چالش‌های بزرگی را برای صنایع وابسته به واردات ایجاد کرد. خودروسازی یکی از بزرگ‌ترین قربانیان این تغییرات بود. با افزایش قیمت دلار، هزینه تامین قطعات وارداتی رشد چشمگیری داشت و خودروسازان با افزایش شدید بهای تمام‌شده محصولات خود روبه‌رو شدند. این موضوع باعث کاهش توان رقابتی آن‌ها و در نتیجه افت تولید و فروش شد.
بانک‌ها نیز از نوسانات ارزی بی‌نصیب نماندند. افت ارزش دارایی‌های ارزی بانک‌ها و افزایش بدهی‌های آن‌ها، کاهش سودآوری این بخش را به همراه داشت. بسیاری از بانک‌ها که تسهیلات ارزی به مشتریان خود ارائه کرده بودند، با افزایش ناگهانی قیمت دلار با مشکلات عدیده‌ای در بازپرداخت روبه‌رو شدند.
علاوه بر این شرکت‌های واردات‌محور که برای تامین مواد اولیه یا کالاهای نهایی خود به واردات وابسته بودند، با افزایش هزینه‌های ارزی، کاهش سودآوری داشتند. افزایش قیمت مواد اولیه، هزینه‌های تولید را بالا برد و در نتیجه حاشیه سود این شرکت‌ها به‌شدت کاهش یافت. صنایع دارویی، تجهیزات پزشکی، لوازم خانگی و بسیاری از صنایع وابسته به تامین کالا از خارج، از جمله بخش‌هایی بودند که با مشکلات جدی مواجه شدند.
واکنش سرمایه‌گذاران؛ ترس، هیجان یا تصمیمات منطقی؟
در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ بازار بورس ایران بارها دستخوش نوسانات شدیدی شد. هر بار که تحریم‌های جدیدی اعلام می‌شد، موجی از ترس و نگرانی سرمایه‌گذاران را در بر می‌گرفت و به خروج سرمایه از بازار منجر می‌شد. اما این روند همیشگی نبود و در برخی مقاطع، هیجانات مثبت نیز در بازار مشاهده شد.
برخی سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که به تحلیل‌های فاندامنتال اعتقاد داشتند، از این فرصت برای خرید سهام ممتاز در قیمت‌های پایین استفاده کردند. درحالیکه بسیاری از افراد عادی با وحشت از بازار خارج شدند، این دسته از سرمایه‌گذاران با ورود به صنایع پتروشیمی، معدنی و فولادی، سودهای قابل‌توجهی به دست آوردند. این نشان می‌دهد که در دوران بحران، داشتن استراتژی و دیدگاه تحلیلی، باعث موفقیت در بازار سرمایه می‌شود.
با دوره‌های ویفاکس کالج نگران نوسانات بورس ایران نباشید!
چهار سال ریاست‌جمهوری ترامپ از پرچالش‌ترین دوره‌ها برای بورس ایران بود. اعمال تحریم‌های اقتصادی، جهش نرخ ارز و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران، بورس را با بحران‌های متعددی روبه‌رو کرد. در این دوره برخی صنایع مانند پتروشیمی و فولاد رشد کردند؛ درحالیکه صنایع خودروسازی و بانکی دوران سختی را تجربه کردند. با روی کار آمدن مجدد ترامپ در سال 2025 آینده بورس ایران، همچنان به تحولات سیاسی و اقتصادی متعددی وابسته است.
اگر به دنبال تحلیل دقیق و استراتژی‌های بلندمدت برای استفاده از فرصت‌های بازار هستید، ما دوره‌های ویفاکس کالج را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این دوره‌ها باتکیه‌بر جدیدترین متدهای روز دنیا به‌صورت رایگان در استانبول ترکیه برگزار می‌شوند. شما می‌توانید برای اطلاع بیشتر درباره این دوره‌ها، به سایت ویفاکس کالج مراجعه کنید.
