وام به‌ خودی

215 هزار و 298میلیارد تومان؛ این کل رقمی است که بانک‌ها، براساس آخرین اعلام بانک مرکزی، به بنگاه‌های تحت مدیریت‌شان تسهیلات پرداخته‌اند.

راستی بانک مرکزی چه برنامه‌ای برای جلوگیری از این روند فزاینده وام به‌خودی برخی بانک‌ها دارد؟ اصل ماجرا چیست؟

داستان پرداخت تسهیلات از بانک‌ها به بنگاه‌های تحت تملک خودشان، به جای اینکه باعث ثروت‌سازی برای اقتصاد ایران شود، نتیجه‌اش شده بنگاه‌داری و سرمایه‌گذاری در عرصه‌های غیرمولد و یکی از رازهای پنهان ناترازی شدید بانک‌ها در همین اتفاق ریشه دارد.

سال‌هاست که بانک مرکزی خواستار پایان بنگاه‌داری بانک‌ها و محدود شدن حجم تسهیلات به شرکت‌های تحت تملک آنها شده اما آمارها نشان می‌دهد برخی بانک‌ها گوش به فرمان بانک مرکزی نیستند و راه خودشان را می‌روند.

این وضع نه‌تنها باعث شده تا مسیر دسترسی به وام توسط افراد حقیقی و بنگاه‌های خصوصی سخت و ناهموار شود بلکه در عمل یک انتقال ثروت از جیب سپرده‌گذاران به‌حساب سهامداران بانک‌هاست و عملا بعضی از بانک‌ها سود علی‌الحساب به سپرده‌گذاران‌شان می‌پردازند و خبری از پرداخت سود قطعی نیست.

بانک‌های ملت، توسعه تعاون، پست‌بانک، مهر ایران و رسالت و البته ایران‌زمین کارنامه شفافی دارند و به روایت آمار یک ریال هم تسهیلات به بنگاه‌ها و شرکت‌های تحت تملکشان نپرداخته‌اند.

در مقابل برخی بانک‌ها در پرداخت وام به‌خودشان سرآمد هستند و گوش به فرمان بانک مرکزی نمی‌دهند.

از کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها به بنگاه‌های تحت تملک‌شان، 57.26درصد به بانک آینده، 11.24درصد به بانک پاسارگاد، 8.15درصد به بانک پارسیان، 6.56درصد به بانک تجارت و 5.43درصد به بانک سپه اختصاص دارد و سهم سایر بانک‌ها کمتر از 3درصد برآورد شده است.